Subjetividad, memoria y verdad: Safo en una «historia política de las veridicciones»

Autores/as

  • Pablo Martín Routier Instituto de Humanidades y Ciencias Sociales - Universidad Nacional del Litoral / Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas https://orcid.org/0000-0001-6407-9625

DOI:

https://doi.org/10.14409/op.2014.2.e0022

Palabras clave:

Safo fr.94, subjetividad, veridicción, genealogía, Michel Foucault

Resumen

El presente artículo ofrece una interpretación del fr. 94 (Neri) de Safo en vínculo con la genealogía del sujeto desarrollada por Michel Foucault. En las conferencias de Dartmouth del año 1980, Foucault distingue dos modos de constitución del sí mismo a partir de la relación entre subjetividad y verdad. El primero, «sí mismo gnómico», se corresponde con la práctica de veridicción estoica; el segundo, «sí mismo gnoseológico», es el efecto de las técnicas de confesión cristianas. La primera parte del presente artículo describe esta contraposición. La segunda parte se consagra al estudio del «yo poético» en el fragmento 94 destacando tres dimensiones consideradas constitutivas: la temporalidad, la ritualidad y la intersubjetividad. Este análisis pretende argumentar en favor de una interpretación del «yo poético» sáfico en términos de un «sí mnémico» a los fines de extender la indagación foucaultiana a un corpus poético inexplorado por el autor. El «sí mnémico» propuesto será entendido en términos de restitución de una experiencia común, a través de la memoria poética.

Citas

Abritta, Alejandro (2018). Consideraciones preliminares para un nuevo modelo teórico de la métrica griega antigua: el caso del verso eólico. Synthesis, 25/1, e028.

Abritta, Alejandro; Routier, Pablo Martín (2023). La construcción del yo–poético en tres fragmentos de Safo (115, 121 y 168b V.) desde una perspectiva integral: análisis y consideraciones teóricas a partir de tres motivos en el fr. 31 V. NOVA TELLVS, 41/1, 37–54.

Burnett, Anne (1979). Desire and memory (Sappho Frag. 94). Classical Philology, 74/1, 16–27.

——— (1998). Three Archaic Poets. Archilochus, Alcaeus, Sappho. London: Bristol Classical Press.

Calame, Claude (1997). Choruses of Young Women in Ancient Greece. Their Morphology, Religious Role, and Social Function. Maryland, USA: Rowman & Littlefield Publishers.

——— (2014). Le je/nous mélique dans la tempête énonciative: d’Alcman à Sappho en passant par Archiloque. En Eulàlia Vintró; Francesca Mestre; Pilar Gómez (eds.), Som per mirar (I): Estudis de filologia grega oferts a Carles Miralles (pp. 79–96). Barcelona: Universitat de Barcelona.

Cremonesi, Laura; Davidson, Arnold; Irrera, Orazio; Lorenzini, Daniele; Tazzioli, Martina (2016). Introducción. En Foucault, Michel, El origen de la hermenéutica de sí. Conferencias de Dartmouth, 1980, (pp. 19–36). Buenos Aires: Siglo XXI Editores.

Crespo Güemes, Emilio (1996) (Trad.). Ilíada. Madrid: Gredos.

Culler, Jonathan (2008). Why Lyric? Modern Language Association of America, 123/1, 201–6.

——— (2015). Theory of Lyric. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.

Dubel, Sandrine (1997). Ekphrasis et enargeia: la description antique comme parcours. En Lévy, Carlos; Pernot, Laurent (Eds.) Dire l’évidence (Philosophie et rhétorique antiques) (249–64). Paris: Editions L’Harmattan.

DuBois, Page (2015). Sappho. London, New York: I. B. Tauris.

Fearn, David (2020). Greek Lyric of the Archaic and Classical Periods. From the Past to the Future of the Lyric Subject. Leiden; Boston: Brill.

Foucault, Michel (1979). Verdad y poder. En Microfísica del poder (pp. 175–89). Madrid: La piqueta.

——— (2011). Historia de la sexualidad 3: La inquietud de sí. Buenos Aires: Siglo XXI Editores.

——— (2013). Historia de la sexualidad 2: El uso de los placeres. Buenos Aires: Siglo XXI Editores.

——— (2016). El origen de la hermenéutica de sí. Conferencias de Dartmouth, 1980. Buenos Aires: Siglo XXI Editores.

——— (2020). Subjetividad y verdad. Curso en el Collège de France (1980–1981). Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica.

——— (2021). La hermenéutica del sujeto. Curso en el Collège de France (1981–1982). Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica.

Fowler, Robert Louis (1987). The Nature of Early Greek Lyric. Three Preliminary Studies. Toronto, Canada: University of Toronto Press.

Fränkel, Hermann (1993 [19621]). Poesía y filosofía de la Grecia arcaica. Una historia de la épica, la lírica y la prosa griegas hasta la mitad del siglo quinto. Madrid: La balsa de la Medusa.

Gill, Christopher (1996). Personality in Greek Epic, Tragedy, and Philosophy. The self in dialogue. Oxford: Clarendon Press.

Greene, Ellen (1994). Apostrophe and Women's Erotics in the Poetry of Sappho. Transactions of the American Philological Association (1974–), 124, 41–56.

Ingberg, Pablo (2009). Safo. Antología. Buenos Aires: Losada.

Jaeger, Werner (1957 [19331]). Paideia. Los ideales de la cultura griega. Buenos Aires: FCE.

Lanata, Giuliana (1966). Sul linguaggio amoroso di Saffo. Quaderni Urbinati di Cultura Classica, 2, 63–79

Lardinois, André (1994). Subject and Circumstance in Sappho’s Poetry. Transactions of the American Philological Association, 124, 57–84.

Lefkowitz, Mary R. (2012). The Lives of the Greek Poets. Baltimore: The John Hopkins University Press.

Lorenzini, Daniele (2020). Éthique et politique de soi. Foucaul, Hadot, Cavell et les techniques de l’ordinaire. Paris: Vrin.

McEvilley, Thomas (1971). Sappho, Fragment Ninety–Four. Phoenix, 25/1, 1–11.

Ormand, Kirk (2020). Atalanta and Sappho: Women in and out of time. En Eidinow, Esther; Maurizio, Lisa (Eds.) Narratives of Time and Gender in Antiquity (pp. 28–48). Oxon, New York: Routledge.

Neri, Camillo (2021) (Ed.). Saffo, testimonianze e frammenti. Berlin: De Gruyter.

Pabón, José Manuel (1993) (Trad.). Odisea. Madrid: Gredos.

Page, Denys (1955). Sappho and Alcaeus. An introduction to the study of ancient Lesbian poetry. Oxford: Oxford University Press.

Parker, Holt N. (1993). Sappho schoolmistress. Transactions of the American Philological Association (1974–2014), 123, 309–351.

Reche Martínez, Ma. Dolores (1991) (Trad.). Teón; Hermógenes; Aftonio. Ejercicios de retórica. Madrid: Gredos.

Rösler, Wolfgang (1985). Persona reale o persona poetica? L’interpretazione dell’‘io’ nella lirica greca arcaica. Quaderni Urbinati di Cultura Classica, 19/1, 131–44.

Schlesier, Renate (2013). Atthis, Gyrinno, and Other ‘Hetairai’: Female Personal Names in Sappho’s Poetry. Philologus, 157/2, 199–222.

Snell, Bruno (2007 [19461, 19755]). El descubrimiento del espíritu. Estudio sobre la génesis del pensamiento europeo en los griegos. Barcelona: Acantilado.

Stehle, Eva (1994). Performance and Gender in Ancient Greece. Nondramatic Poetry in Its Settings. Princenton, New Jersey: Princenton University Press.

Stehle, Eva (2009). «Once» and «Now»: Temporal Markers and Sappho’s Self–Representation. En Greene, Ellen; Skinner, Martha (Eds.) Classics@Volume 4: The New Sappho on Old Age; Textual and Philosophical Issues. Washington: The Center for Hellenics Studies.

Withmarsh, Tim (2018). Sappho and Cyborg Helen. En Budelmann, Felix; Phillips, Tom (Eds.) Textual Events: Performance and the Lyric in Early Greece (135–49). Oxford: Oxford University Press.

Descargas

Publicado

2024-05-24

Cómo citar

Routier, P. M. (2024). Subjetividad, memoria y verdad: Safo en una «historia política de las veridicciones». Ordia Prima, (2), e0022. https://doi.org/10.14409/op.2014.2.e0022

Número

Sección

Artículos de temática libre